English | Español | ျမန္မာစာ | Беларуская
နည္းဗ်ဴဟာ ၅။ လႈပ္ရွားမႈအတြက္ ႀကိဳတင္စီစဥ္ပါ
ၿပဳံးခ်င္စရာ လုပ္ပါ
ဟာသ ထည့္ပါ
ဒီနည္းဗ်ဴဟာ ကဒ္ေလးကို ဆြဲခ်ရယူပါ(pdf 672kb)
လႈပ္ရွားမႈအတြက္ ႀကိဳတင္စီစဥ္ပါ
- Lunet လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ မည္သူ တဦးတေယာက္ သုိ႔မဟုတ္ အဖြဲ႔အစည္းကမွ ထိန္းခ်ဳပ္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီနည္းလမ္းက ပ်က္ရယ္ျပဳ သေရာ္တဲ႔ ပုံရိပ္ေတြႏွင္႔ ၀ဘ္ဆုိဒ္ေတြကို မွ်ေ၀ရင္း ပါ၀င္လႈပ္ရွားလာသူ ဦးေရ မ်ားလာေစတယ္။ ေနာက္ၿပီး ပုံဖန္တီးမႈကို တသမတ္ထဲ မရွိေအာင္ ထားၿပီး အာဏာႀကီးသူေတြကို သေရာ္ ေလွာင္ေျပာင္လုိ႔ ရလာႏုိင္တဲ႔ အႏၱရာယ္ေတြကို ၿငီးေငြ႔မသြားေစႏုိင္ေတာ႔ပါဘူး။
- ဒီလုိ စိတ္အပန္းေၿဖတဲ႔ ကာရာအုိေက၊ အရက္ဘားလုုိ ေနရာမ်ဳိးေတြမွာ ျဖန္႔ေ၀ႏုုိင္တဲ႔ ယခုုလုိ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ိဳးဟာ အေရးကိစၥ တခုုမွာ ပတ္သက္ရမွာ ေၾကာက္တဲ႔ လူေတြရဲ႕ စိတ္ကိုု ေလ်ာ႔နည္းေစပါတယ္။ အြန္လုိင္းေပၚမွာလည္း လူေတြ ယခုလုိပဲ ေၾကာက္စိတ္ နည္းသြားတတ္တာမ်ိဳးေတြ ရွိပါတယ္။
- လူေတြ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ အကၽြမ္းတ၀င္ ရွိၿပီး ေပ်ာ္ရႊင္စရာ ေကာင္းတဲ႔ အခ်ိန္မ်ား ရွိျခင္းဟာ အစြမ္းထက္တဲ႔ လံႈ႔ေဆာ္ေရးတမ်ိဳး ျဖစ္ႏုုိင္ပါတယ္။ သမၼတ မူဘာရက္ကိုု ရုုပ္ရွင္ ပုိစတာေတြနဲ႔ ျဖတ္ညွပ္ကပ္တာ သုုိ႔မဟုုတ္ သမၼတ လူကာရွင္ကို အတြက္ အင္တာနက္ စတာေတြရဲ႕ တစိတ္တေဒသ အေနနဲ႔ လူေတြဟာ သူတုုိ႔ရဲ႕ လူမႈဆက္ဆံေရး ကြန္ယက္ေတြေပၚက သူတုိ႔ ပရုိဖုိင္ေတြ၊ ဘေလာ႔ေတြ၊ ဓာတ္ပုံေ၀တဲ႔ ၀က္ဆုုိဒ္ေတြမွာ ေ၀ဖန္ခ်က္ေပးႏုိင္ၿပီး အသစ္ တင္လုိက္တုိင္း ပုံကုိ အေကာင္းဘက္ကေနလည္း မွတ္ခ်က္ေပးႏုိင္ပါတယ္။
ကုိယ္တုိင္ လုပ္ေဆာင္ရန္ေမးျမန္းခ်က္
- စည္းရုံးေရးရဲ႕ အစိတ္အပုိင္း အေနနဲ႔ လူေတြကို ပုံရိပ္မ်ား၊ ဗီဒီယိုမ်ား၊ ကာတြန္းေတြ လုပ္ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိမလား။ ဒါေတြကို အြန္လုိင္းမွာ ေ၀မွာလား။ ဒီလုိလုပ္လုိ႔ လူေတြရဲ႕ အမည္မေဖာ္လုိမႈကို ထိခုိက္မလား။
- သေရာ္ေလွာင္ေျပာင္တဲ႔ စာသား၊ (သုုိ႔) ဂီတ မ်ားျဖင္႔ ျပဳလုုပ္တဲ႔ စည္းရုုံးလႈ႔ံေဆာ္ေရးမ်ားရဲ႕ တစိတ္တေဒသ အျဖစ္ လူေတြအသုံးျပဳတဲ႔ ပုံရိပ္ေတြနဲ႔ ဗီြဒီယိုေတြကို ေျခရာေကာက္ဖုိ႔ ခက္ခဲႏုိင္ပါတယ္။ လူေတြရဲ့ ေ၀မွ်မႈေတြကိုု ဘယ္လုိစုေဆာင္းမလဲ။
- သတင္းေပးခ်က္ေတြ အေရးကိစၥမွာ ပါ၀င္သူေတြကိုု ေလးစားမႈေပးျခင္းနဲ႔ သုံးထားတဲ႔ သေရာ္စာေတြကိုု ဘယ္လုိခ်ိန္ညွိေပးမလဲ။ လူေတြရဲ႕ ယုံၾကည္ကိုးစားခံရတုန္း တၿပိဳင္ထဲမွာပဲ ဘယ္ေလာက္ထိ ဟာသလုပ္ႏုုိင္မလဲ။
- အစုိးရကိုု ရႈတ္ခ်ေ၀ဖန္ေနသူေတြနဲ႔ အလုပ္လုပ္ေနတဲ႔ ေဒသတြင္းမွာ ဆုုိးရြားျပင္းထန္တဲ႔ ေနာက္ဆက္တြဲ အက်ိဳးဆက္ေတြ ရွိေနသလား။
- လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ စည္းရုုံးလႈံ႔ေဆာ္ေရးကို လူသိေအာင္ ျပဳလုုပ္တဲ႔ေနရာမွာ မီဒီယာကိုု တုိက္ရိုက္ ခ်ဥ္းကပ္မလား။
- သမာရုုိးက် စည္းရုုံးလႈံ႔ေဆာ္ေရး လုပ္ေနတဲ့ အခြင္႔အေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ အလုုိက္အေလ်ာက္ ျဖစ္လာတဲ့ စည္းရုုံးလႈံ႔ေဆာ္ေရးမ်ား (သုုိ႔) စာသား၊ ဂီတ စတာေတြ ပါ၀င္တဲ႔ စည္းရုုံးလႈံ႔ေဆာ္ေရးၾကားမွာ ဘယ္လုိ ဆက္ဆံေရးမ်ိဳး ရွိသလဲ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းသင္႔သလား။
- လႈပ္ရွားမႈမွာ လူေတြကိုု အမ်ားပိုုင္ေနရာမ်ားတြင္ စုစည္းဖုိ႔ဆုိရင္ ဒီစုေဝးမႈေတြကိုု ဘယ္လုိ မွတ္တမ္းတင္မလဲ။ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြကိုု ဘယ္ေနရာမွာ တင္မလဲ (သုုိ႔) ေၾကညာမလဲ။
- အြန္လုိင္းေပၚက ပုံရိပ္မ်ား၊ ဗီဒီယိုမ်ားထဲမွ လူေတြရဲ႕ ေဖာ္ျပခ်က္ေတြနဲ႔ ေအာ႔ဖ္လုိင္း လႈပ္ရွားမႈမ်ား ၾကားက ကြက္လပ္ကိုု ဘယ္လုိဆက္စပ္မလဲ။
ျပဳလုပ္ႏုိင္တဲ့ အျခားနည္းအမ်ိဳးမ်ိဳး
- ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ လႈပ္ရွားမႈ တခုကိုု စီစဥ္ ညႊန္ၾကားရန္ Twitter သုုိ႔မဟုုတ္ အျခား ၀န္ေဆာင္မႈတခုခုနဲ႔ မက္ေဆ႔ခ်္ပုုိ႔ မရေတာ႔ဘူး ဆုိရင္ (သုုိ႔) ဆက္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္းကိုု ပုုိၿပီး ႏွစ္ကိုုယ္ၾကား ျဖစ္ေစခ်င္ရင္ မက္ေဆ႔ခ်္ေတြကိုု ေထာက္ခံသူမ်ားရဲ႕ မုုိဘုုိင္းဖုုန္းကုိ တုိက္ရုိက္ ပုုိ႔ပါ။ အမ်ားပုိင္ ျပန္ၾကားေရး အေဆာက္အအုံမ်ားေရွ႕မွာ နာရီပုုိင္းအတြင္း အသိေပးခ်က္ေတြနဲ႔အတူ သူတုိ႔ စည္းရုုံးလႈံ႔ေဆာ္ေရးရဲ႕ သေကၤတ အနီေရာင္ ထီးဖြင္႔ၿပီး လွ်ပ္တျပက္ လူစုဖုိ႔ လိင္လုပ္သားေတြက ဒီနည္းကိုု သုံးခဲ႔႔ပါတယ္။
- သင္႔ရဲ႕ လူထုတက္ၾကြ လႈပ္ရွားမႈကိုု မွတ္တမ္းတင္ထားရန္ ႀကိဳတင္စီစဥ္ၿပီး အြန္လုိင္း ဗီြဒီယိုအျဖစ္ မွ်ေ၀ပါ။ တက္ၾကြလႈပ္ရွားမႈ ကူးစက္ေရာဂါလုိ ပ်ံႏွံ႔တတ္တဲ႔ ဗီြဒီယိုေတြကို ဘယ္လုိ တင္ဆက္မယ္ ဆုိတာ ႀကိဳစဥ္းစားထားရင္ - ဥပမာ၊ ႀကိဳတင္ စီစဥ္မထားတဲ႔ အဖြဲ႔လုိက္ အကမ်ား၊ (သုုိ႔) သေရာ္ ေလွာင္ေၿပာင္တဲ႔ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမ်ားကို ေထာက္ခံသူမ်ားနဲ႔ အခြင္႔အေရး အဖြဲ႔အစည္းေတြသာ သိေအာင္ ေၾကညာတာထက္ အြန္လုုိင္းမွာ ပိုုျမန္ျမန္ ပ်ံ႕ပါတယ္။
- မုိဘုိင္းဖုန္း Ringtone ေတြ သုံးၿပီးလည္း သတင္းစကား ျဖန္႔ျဖဴးလုုိ႔ ရပါတယ္။ ဖိလစ္ပုုိင္မွာ ၂၀၀၄ ေရြးေကာက္ပြဲ အတြင္း စုုံစမ္းေထာက္လွမ္းတဲ႔ စာနယ္ဇင္းအဖြဲ႕ တဖြဲ႕က သမၼတရဲ႕ မဲမသမာမႈေတြ အေၾကာင္း ေျပာဆုိထားတဲ႔ ဖုုန္းစကားေျပာေတြကိုု ဂီတနဲ႔ ေပါင္းစပ္ ေရာေမႊၿပီး ringtone သုုံးဖုိ႔ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္းက မဲမသမာမႈမ်ားအေၾကာင္း သက္ေသျပခ်က္လုိ ျဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။ ဒီ ringtone ဟာ ကမၻာ႔ ေဒါင္းလုဒ္ လုုပ္ခံရဆုုံး rintone ျဖစ္သြားခဲ႔ပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႔က မူလ စကားသံေတြကိုု ပံ႔ပုုိးေပးခဲ႔ၿပီး လူေတြကိုု ကုိယ္ပုိင္ remix လုပ္ဖုိ႔ အားေပးခဲ႔ပါတယ္။
- စည္းရုုံးလႈံ႔ေဆာ္ေရးအတြက္ ဘေလာ႔ဂ္ေတြနဲ႔ လူမႈ ဆက္ဆံေရး ၀ဘ္ဆုုိဒ္ေတြမွာ သုုံးၿပီးသား ေရာေႏွာ ဖန္တီးထားတဲ႔ သုုိ႔မဟုတ္ ေလွာင္ေျပာင္ထားတဲ႔ ပုုံရိပ္ေတြကိုု အဆင္ေျပေအာင္ ျပန္ျပင္ၿပီး လမ္းေဘး ပန္းခ်ီမ်ား၊ ပုုိစတာမ်ားနဲ႔ လက္ကမ္းေၾကာ္ျငာ အေသးစားေလးမ်ား ဖန္တီးႏုိင္ပါတယ္။
- LuNet လုိ ေျပာင္ေလွာင္ ျပက္ရယ္ျပဳတဲ႔ ၀က္ဆုုိဒ္ေတြ ဖန္တီးပုံက ဆင္ဆာျဖတ္တာေတြ ျပည္႔ေနတဲ႔ မီဒီယာအေၾကာင္း ေ၀ဖန္ သေရာ္တဲ့ သတင္းေတြ ထုတ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါ႔အျပင္ လက္ေတြ႔က်တဲ႔ သတင္ေတြနဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြကိုုလည္း အလိမၼာနည္း (သုုိ႔) အံ႔ၾသဖြယ္ေကာင္းတဲ႔ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ ေပးႏုိင္ပါတယ္။
ပါ၀င္ေသာ Tool မ်ား ကုိယ္ပုိင္ဖုန္း ringtone ကိုု ေပါင္းစပ္ ဖန္တီးျခင္းနဲ႔ လူအမ်ား သတိထားမိေအာင္ ဟာသသုံးျခင္း ႏုုိင္ငံေရးသမားမ်ား၊ လူသိမ်ားတဲ႔ ပုုံရိပ္မ်ားရဲ႕ မွတ္ခ်က္မ်ားဆီကိုု လူအမ်ားရဲ႕ အာရုံ ဆြဲေဆာင္ခ်င္တယ္ ဆုိရင္ မွတ္ခ်က္ေတြကို ေရဒီယို (သုိ႔) တီဗီြထုတ္လႊင္႔မႈေတြက ရယူတည္းျဖတ္ႏုိင္ၿပီး ဂီတ အပုိင္းအစမ်ားနဲ႔ ေပါင္းစပ္ၿပီး ကုိယ္ပုိင္ ringtone လုပ္ယူပါ။ Audacity ဆုိတဲ႔ ေဆာ႔ဖ္၀ဲက ဒါေတြ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ရန္ ကူညီတဲ႔ အခမဲ႔၊ open source ေဆာ႔ဖ္၀ဲတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဆာ႔ဖ္၀ဲက သုုံးစြဲရန္ လြယ္ကူၿပီး အသံဖမ္းခ်က္ေတြနဲ႔ အသံသစ္မ်ား ေပါင္းစပ္ျခင္းကို အတူလုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ ringtone လုပ္တဲ႔ အေသးစိတ္ ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြကိုု သိခ်င္ရင္ Audacity Wiki ကိုု သြားၾကည္႔ႏုုိင္ပါတယ္။ ringtone ေတြကိုု ၀က္ဆုုိဒ္ေပၚနဲ႔ phonezoo လုိလူသိမ်ားတဲ့ ringtone ေ၀တဲ့ ၀က္ဆုုိဒ္ေတြေပၚ ပုုိ႔ၿပီး ပုုိပ်ံ႕ေအာင္လုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ |
သိေကာင္းစရာမ်ား open source developer နဲ႔ နည္းပညာရွင္ အာလာ က ဟာသနဲ႔ ကူးစက္ ပ်ံ႕ပြားလြယ္တဲ့ သတင္းစကားမ်ား အေပၚ ေျပာၾကားခ်က္ - "က်ေနာ္တုိ႔ အီဂ်စ္ဟာ အာဏာရွင္ေအာက္ က်ေနခဲ႔တာ ၂၅ ႏွစ္ ရွိပါၿပီ။ သမၼတအေၾကာင္း ဟာသ တခုုရရင္ က်ေနာ္႔ သူငယ္ခ်င္း ၁၀ ေယာက္ေလာက္ဆီကို ပုိ႔ပါမယ္။ သူတုိ႔ကေန သူတုိ႔ သူငယ္ခ်င္းေတြဆီ ေရာက္သြားႏုိင္ၿပီး လမ္းမွာတင္ လုိတိုးပုိေလွ်ာ့ေလးေတြ ရွိႏုုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဗုိင္းရပ္စ္ပုိးလုိ ပ်ံ႕ပြားႏုုိင္ၿပီး အလြန္ျမန္ဆန္ပါတယ္။"
ဘယ္လာရပ္စ္ တုုိက္တြန္း လႈံ႔ေဆာ္သူမ်ားက အင္တာနက္ အကန္႔အသတ္မ်ားအေပၚ - "ဘယ္လာရပ္စ္က လွ်ပ္တျပက္ လူစုုျခင္းဟာ နယ္တုုိင္းမွာ လူသိမမ်ားခဲ႔ပါဘူး။ အေၾကာင္းကေတာ႔ အြန္လုုိင္းေပၚက တက္ၾကြလႈပ္ရွားတဲ႔ အသုုိင္းအ၀န္းေပၚ မွီခုိခဲ႔လုုိ႔ပါ။ ဒါ့ျပင္ အင္တာနက္သုံး ထုိးေဖာက္ျခင္းက ျပင္ပေလာက လႈပ္ရွားမႈေတြေလာက္ အဲဒိကာလက မျပင္းထန္ခဲ႔ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ သစ္လြင္ဆန္းသစ္တဲ႔ အေတြးအေခၚေတြေၾကာင္႔ အေရးႀကီးခဲ႔ၿပီး ႏုုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈ (သုုိ႔) တုုိင္းေရးျပည္ေရး လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ မပါသေလာက္ ျဖစ္ေနတဲ႔ လူငယ္ေတြကိုု တစုုတစည္းထဲ ျဖစ္ေစခဲ႔ပါတယ္။"
Open source developer နည္းပညာရွင္ အာလားက စိန္ေခၚမႈ ပုုံစံမ်ားရဲ့ အင္အားအေပၚ - "တက္ၾကြ လႈပ္ရွားျခင္းဟာ ေသခ်ာ တိက်တဲ႔ လူမႈအသုုိင္းအ၀ိုုင္း (သုုိ႔) ေသခ်ာတိက်တဲ႔ အေရးကိစၥကုိ ျဖန္႔ျဖဴးႏုိင္တဲ႔ အင္အား ဘယ္ေလာက္ရွိသလဲ ဆုိတာကိုု စိန္ေခၚျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဟာသလုပ္ျခင္းဟာ တက္ၾကြလႈပ္ရွားမႈမ်ားအတြက္ အၿမဲနီးပါး ေကာင္းတဲ႔ နည္းလမ္းပဲ ျဖစ္တယ္။ အေၾကာင္းကေတာ႔ ဒါဟာ အာဏာရဲ႕ အေပၚယံ အသြင္ကိုု သူ႔လစ္ဟာခ်က္ေတြ ေထာက္ျပရင္း ၿဖိဳခြင္းဖုုိ႔ အစြမ္းထက္ဆုုံး နည္းလမ္း ျဖစ္လုုိ႔ပါပဲ။" |