နည္းဗ်ဴဟာ ၄။ လႈပ္ရွားမႈအတြက္ ႀကိဳတင္စီစဥ္ပါ

Submitted by hadi on Fri, 10/29/2010 - 19:46

ဘယ္သူမွ ဂရုမျပဳဘူးလား

လူေတြရဲ႕ ကိုယ္ေတြ႔ ဇာတ္လမ္းေတြအေၾကာင္း ေဇာင္းေပးေျပာဆုိပါ။

ဒီနည္းဗ်ဴဟာ ကဒ္ေလးကို ဆြဲခ်ရယူပါ (pdf 832kb)

Women & Memory Forum image
ကာရံမဲ့ ဆူညံသံ

လႈပ္ရွားမႈအတြက္ ႀကိဳတင္စီစဥ္ပါ

ကြန္ဂို္ ကေလးစစ္သားေတြရဲ႕ ဘ၀အေၾကာင္း ဗီြဒီယုိထဲမွာ တူညီတဲ႔ ဇာတ္ေၾကာင္းေတြကို မတူတဲ႔ စည္းရုံးလႈ႔ံေဆာ္ေရး ႏွစ္ခုမွာ သုံးခဲ႔ၾကတယ္။ တခုက ေဒသခံေတြ မ်က္စိပြင္႔ဖုိ ျဖစ္ၿပီး ေနာက္တခုကေတာ႔ တရားရုံးေတြကို လႊမ္းမုိးဖုိ႔ ျဖစ္တယ္။ ပစ္မွတ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတဲ့ ပရိသတ္အတြက္ မတူညီတဲ႔ ဇာတ္လမ္း အျဖစ္အပ်က္ေတြ ေျပာျပဖုိ႔ စုေဆာင္းထားတဲ႔ ကုန္ၾကမ္း ဖန္တီးႏုိင္တဲ႔ နည္းလမ္း စဥ္းစားပါ။
ကာရံမဲ့ ဆူညံသံ (Black Noise) အတြက္ တဦးခ်င္းဆီက အျဖစ္အပ်က္ေတြကို စုေဆာင္း၊ ဗီဒီယိုေတြကို ခ်ဲ႕ထြင္ျပဳျပင္ၿပီး ၀က္ဆုိဒ္ေတြေပၚ လႊင္႔တင္တာက ထုိအျဖစ္အပ်က္ကို မွ်ေ၀ေပးသူေတြအတြက္ ကူညီ၀ုိင္း၀န္းလုိစိတ္ေတြ ေပၚလာေစတယ္။ အတူ လုပ္ေဆာင္တဲ႔ လူေတြ သုိ႔မဟုတ္ ပတ္၀န္းက်င္က လူေတြက အျဖစ္အပ်က္ကို ျပန္ေျပာျပဖုိ႔ ဘယ္လုိ အားေပးအားေျမွာက္ လုပ္ႏုိင္မလဲ စဥ္းစားပါ။ တဦးနဲ႔တဦး အၿမဲ ဆက္သြယ္ ခ်ိတ္ဆက္ေနဖုိ႔ ဘယ္လုိ ေထာက္ပံ့ေပးႏုိင္မလဲ။
ကုိယ္ေတြ႔ ဇာတ္လမ္းေတြမွာ ကုိယ္ေရးကုိယ္တာ အခ်က္အလက္ေတြ လုိတာထက္ ပုိၿပီး လူသိေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ သူတုိ႔ အျဖစ္အပ်က္ေတြ ေ၀မွ်ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိမယ္ ဆုိရင္ ေ၀မွ်သူရဲ့ ကုိယ္ေရးအခ်က္ေတြကို ကာကြယ္ဖုိ႔နဲ႔ သူတုိ႔ လုံၿခဳံေရးအတြက္ ေတာင္းဆုိသူမွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ ကုိယ္ေတြ႔ဇာတ္လမ္းေတြ ေျပာျပတဲ႔အခါ တျခားတစုံတဦးကို ထိခုိက္ေစႏုိင္တာမ်ိဳးေတြ ရွိတဲ႔အတြက္ ေျပာျပသူနဲ႔ အေသးစိတ ္ေဆြးေႏြးပါ။ သူတုိ႔ကို ေျခရာမခံမိေစဖုိ႔ သူတို႔ အမည္၊ ေနရပ္၊ ရုပ္ပုံနဲ႔ အသံကို ဖယ္ထုတ္ေပးဖုိ႔ လုိပါလိမ္႔မယ္။
လူေတြကို သူတုိ႔ရဲ႕ ကုိယ္ေတြ႔ဇာတ္လမ္းေတြ ျပန္ေျပာျပဖုိ႔ လုပ္တာကိုက အလုပ္တမ်ိဳး ျဖစ္ေနတယ္။ ကြန္ဂိုက Ajedi Ka က ဗီြဒီယို မရုိက္ခင္ လနဲ႔ ခ်ီၿပီး ကေလးေတြ၊ စစ္သားေတြနဲ႔ သိကၽြမ္းဖုိ႔ အခ်ိန္ယူခဲ႔တယ္။ ယုံၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ဖုိ႔၊ လူေတြကို သူတုိ႔ ဇာတ္ေလးေတြ ေျပာျပေအာင္ ဘယ္လုိလုပ္မယ္ ဆုိတာ စဥ္းစားသင္႔တယ္။
အြန္လုိင္းမွာ အျဖစ္အပ်က္ ဇာတ္ေၾကာင္း ေျပာဆုိျခင္းဟာ အစုတေ၀းထဲ ရွိေစဖုိ႔အတြက္ လႈပ္ရွားမႈ ပုံစံတမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ပူးေပါင္း ပါ၀င္သူေတြကို ဘာေတြ လုပ္ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိမလဲ။ သူတုိ႔ ေဒသမွာ စည္းရုံးလႈံ႔ေဆာ္ေရးကို ဦးေဆာင္ႏုိင္မလား၊ အစပ်ိဳးမႈကို ျမွင္႔တင္ႏုိင္မလား၊ အေၾကာင္းအရာ ဖန္တီးႏုိင္မလား၊ သုိ႔မဟုတ္ ပရိသတ္ဆီက ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြကို ဆန္းစစ္ႏုိင္မလား။ ပရိသတ္ထဲမွာလည္း လုပ္ငန္းအတြက္ အခ်ိန္ အႀကံဉာဏ္ေတြကို ေစတနာနဲ႔ ကူညီလုိသူေတြ ရွိႏုိင္တယ္။

ကုိယ္တုိင္ လုပ္ေဆာင္ရန္ေမးျမန္းခ်က္

အျဖစ္အပ်က္ေတြ ျပန္မွ်ေ၀ဖုိ႔ အသုိင္းအ၀ုိင္းထဲမွာ ကုိယ့္အခန္းက႑က ဘာလဲ။ သူတုိ႔အတြက္ ကုိယ္က ဘယ္ေလာက္ အေရးပါၿပီး ကုိယ့္အေပၚဘယ္လုိ အျမင္ ရွိၾကသလဲ။
ကုိယ္ေတြ႔ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ဖြင္႔ဟေျပာလုိ႔ ရလာမယ္႔ အက်ိဳးရလဒ္နဲ႔ အႏၱရာယ္က ဘာလဲ။
ရလာတဲ႔ ကုိယ္ေတြ႔ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ျပန္မွ်ေ၀ရာမွာ ကန္႔သတ္ခ်က္နဲ႔ မွ်ေ၀မွာလား ဥပမာ - ေဆြးေႏြးပဲြတခု သုိ႔မဟုတ္ လူသိမ်ားေအာင္ ေနရာအႏွံ႔ ျပန္႔ႏုိင္တဲ႔ အြန္လုိင္းမွာလား။
ဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြၾကား ရလာႏုိင္တဲ႔ လုံၿခဳံေရးထိခုိက္မႈ၊ ကုိယ္ေရးကုိယ္တာ ထိခုိက္လာႏုိင္မႈက ဘာေတြလဲ။
အခ်ိန္ကုိက္ ထုတ္ျပန္ထားတဲ႔ ဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ႏုိင္တဲ႔ အေရးကိစၥမ်ား ရွိသလား။
စုေဆာင္းထားတဲ႔ အျဖစ္အပ်က္ ဇာတ္လမ္းေတြဟာ ကြဲျပားတဲ႔ ပရိသတ္ေတြနဲ႔ ဆီေလ်ာ္မလား။ ဥပမာ - မူ၀ါဒ ခ်မွတ္သူမ်ားေရာ၊ သာမန္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက လူေတြနဲ႔ပါ။

ျပဳလုပ္ႏုိင္တဲ့ အျခားနည္းအမ်ိဳးမ်ိဳး

အျဖစ္အပ်က္ေတြကို စကားလုံးနဲ႔ သာမက ရုပ္၀တၳဳေတြနဲ႔ပါ ေျပာႏုိင္တယ္။ Blank Noise က အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေႏွာင့္ယွက္ ေစာ္ကားခံရစဥ္က ၀တ္ထားခဲ့တဲ့ အ၀တ္အစား ဓာတ္ပုံေတြကို တင္ျပခဲ႔ၿပီး ဒီအ၀တ္အစားေတြကို ဆႏၵျပပြဲေတြမွာလည္း သုံးခဲ႔ၾကတယ္။
လူေတြရဲ႕ ကုိယ္ေတြ႔ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို နာမည္မေဖာ္ပဲ ဖုန္းေခၚဆုိ မက္ေဆ႔ခ်္ ပုိ႔တာေတြနဲ႔ ေျပာျပႏုိင္တယ္။ ဒီနည္းနဲ႔ ဇာတ္လမ္းေတြကို ဖုန္းေတြက တဆင္႔ စည္းရုံးလႈံ႔ေဆာ္ေရးအဖြဲ႔ဆီ သုိ႔မဟုတ္ ဖုန္းက တုိက္ရုိက္ ၀က္ဆုိဒ္ေတြေပၚ တင္ပုိ႔ၿပီး မွ်ေ၀ႏုိင္တယ္။
နာမည္တပ္ျခင္း (Tagging) သုိ႔မဟုတ္ အြန္လုိင္းေပၚရွိ အေၾကာင္းအရာ တခုကို ေသာ႔ခ်က္စကား တလုံးနဲ႕ တံဆိပ္တပ္ျခင္းက ၀က္ဆုိဒ္ေတြေပၚမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ႔ ဇာတ္လမ္း/အျဖစ္အပ်က္ အမ်ားအျပားကို စုစည္းႏုိင္တယ္။ လူေတြကို ဓာတ္ပုံ၊ ဗြီဒီယုိေတြနဲ႔ ဘေလာ႔ေပၚက ပုိ႔စ္ေတြကို မတူတဲ႔ ၀က္ဆိုဒ္ေတြေပၚ တင္တဲ့အခါ တူညီတဲ႔ ထူးျခားတဲ႔ tag လုပ္နည္းကို သုံးဖုိ႔ ေတာင္းဆုိႏုိင္တယ္။ ၀က္ဆုိဒ္ေပၚမွာလည္း ဇာတ္လမ္း အားလုံးကို ဒီ tag နဲ႔ပဲ ျပသႏုိင္တယ္။
ပုိရွည္တဲ႔ ဗီြဒီယုိတခု လုပ္ဖုိ႔ ေဒသအသီးသီးက လူအခ်င္းအခ်င္း ဓာတ္ပုံ အတြဲလုိက္ သုိ႔ ဗီြဒီယုိ အတုိတခုကို ေ၀မွ် ပံ႔ပုိးႏုိင္တယ္။ ဒီနည္းလမ္းက ဗီြဒီယို ဘယ္လုိ တည္းျဖတ္ရမလဲ မသိသူမ်ား သုိ႔မဟုတ္ ေတးဂီတ မထည္႔တတ္သူမ်ားနဲ႔ အေ၀းက ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္လုိသူမ်ားအတြက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစတယ္။
ဗီြဒီယို္ထဲ ပါ၀င္သူေတြ မ်က္ႏွာေတြကုိ ေဖာ္ျပဖုိ႔ မသင္႔ေတာ္ရင္ ကာတြန္းပုံ သုိ႔မဟုတ္ ကို္ယ္စား အရုပ္ေတြကို သုံးႏုိင္တယ္။ အသုံးျပဳခ်က္ေတြက ဗီြဒီယိုနဲ႔ သင္႔ေတာ္ရင္ လူေတြပဲလုိ႔ေတာင္ ခံစားရႏုိင္တယ္။

Mash-up site example image HTTP://ILOVEMOUNTAINS.ORG/

ပါ၀င္ေသာ Tool မ်ား

Mash-up ဆုိဒ္တခု ဖန္တီးျခင္း -

က်မတုိ႔ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဆုိတဲ႔ အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ၀က္ဆုိဒ္ဟာ Facebook ၊ Flickr ၊ Youtbe နဲ႔ ဂူဂဲလ္ သတင္းမ်ားက လူအမ်ားရဲ႕ ဇာတ္လမ္းေတြကို ဆြဲယူ စုေဆာင္းၿပီး တေနရာထဲမွာ တင္ျပထားတယ္။ ရုိးရုိးရွင္းရွင္း ၀က္ဆုိဒ္တခု လုပ္ခ်င္တယ္ ဆုိရင္ အခမဲ႔ ဘေလာ႔ေတြကို သုံးႏုိင္တယ္။ ဥပမာ WordPress လုိမ်ိဳး။ အျခား၀က္ဆုိဒ္ေတြက ဇာတ္လမ္းေတြကို ယူသုံးတဲ့အတြက္ အၿခားေနရာေတြမွာ ဇာတ္လမ္း အသစ္ေတြ ထည္႔တုိင္း ၀က္ဆုိဒ္ေပၚမွာ အလုိအေလ်ာက္ update လုပ္ၿပီး တက္လာလိမ္႔မယ္။ မထုတ္ျပန္မီ စိစစ္ဖုိ႔လုိတဲ႔ ထိခုိက္မခံတဲ႔ ကိစၥေတြ မဟုတ္ရင္ mash-up ၀က္ဆုိဒ္မ်ိဳးက ဖြင႔္ဟေျပာဆုိသံ အမ်ားအျပားကို တေပါင္းတစည္းထဲ ရိုးရုိးနဲ႔ ျမန္ျမန္ယူေပးႏုိင္တယ္။

သိေကာင္းစရာမ်ား

အာရစ္ခမ္းရဲ႕ ‘က်မတုိ႔ အမ်ိဳးသမီးမ်ား’ ေဒသတြင္း လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာျပခ်က္က -

"အခြင္႔အေရး ရခဲ႔ရင္ ေဆာ္ဒီအာေရးဗ်မွာကထဲက အစပ်ိဳး ထုတ္လႊင္႔ခဲ႔မိမွာပါ။ တကယ္ေတာ႔ ကၽြန္ေတာ့္ ဇာတိက အဲ႔မွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒီစီမံကိန္းကို စခဲ႔တဲ႔အခ်ိန္မွာ ကၽေတာ္ အေမရိကမွာ ေနတဲ႔အတြက္ ကၽေတာ့ကို လူေတြက အျပင္လူလုိ႔ပဲ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဆက္လႈပ္ရွားဖုိ႔အတြက္ ကၽြန္ေတာ္ ေဆာ္ဒီအာေရးဗ်ကို သြားအုံးမွာပါ။"

Women’sNet က ဆယ္လီ-ရမ္း ရွက္ကယ္လ္တန္ (Sally-Jean Shackleton) ရဲ႕ ကုိယ္ေတြ႔ ျဖစ္ရပ္ေတြအေပၚ ထင္ျမင္ခ်က္ကေတာ႔ -

"ဒါဟာ လူေတြ သူတုိ႔ ဇာတ္လမ္းေတြအေပၚမွာ ရရွိတဲ႔ ပုိင္ဆုိင္ခြင္႔ပါပဲ။ ဆုိလုိတာက မီဒီယာ ဆိုတာ ကုိယ္လုပ္ခ်င္တုိင္း လုပ္ခြင္႔ရွိတဲ႔ အရာ မဟုတ္ပါဘူး။ မီဒီယာ ဆုိတာ လူေတြဆီက ျဖစ္လာတာပါ။"

Witness မွ ဆမ္ဂရက္ဂိုရီ ကေတာ႔ အႏၱရာယ္ ရွိႏုိင္ေျခအေပၚ မူတည္ၿပီး -

"ဒစ္ဂ်စ္တယ္ေခတ္မွာ လူတုိင္းရဲ့ ေျခရာလက္ရာ တခုတေလေတာ႔ ျမင္ႏုိင္တာခ်ည္းပါပဲ။ ကူးယူခံရၿပီး အြန္လုိင္းေပၚ ေရာက္သြားဖုိ႔က လူတေယာက္ပဲ လုိတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က လူေတြကို ျဖစ္ႏုိင္ေျခ ေနာက္ဆက္တြဲေတြကို ေစ႔ေစ႔စပ္စပ္ ေသခ်ာစဥ္းစား နားလည္ေစၿပီးမွ အျမင္က်ယ္က်ယ္ ေရြးခ်ယ္ဖုိ႔ တုိက္တြန္းပါတယ္။"

နည္းဗ်ဴဟာ ၅ – ဗြီဒီယို ›