နည္းဗ်ဴဟာ ၃။ လႈပ္ရွားမႈအတြက္ ႀကိဳတင္စီစဥ္ပါ

Submitted by hadi on Fri, 10/29/2010 - 18:33

ပုံေဖာ္ပါ

သတင္းကို ပုံေဖာ္ပါ

ဒီနည္းဗ်ဴဟာ ကဒ္ေလးကို ဆြဲခ်ရယူပါ (pdf 836kb)

Women & Memory Forum image
အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႕ အမွတ္တရ ဖုိရမ္

လႈပ္ရွားမႈအတြက္ ႀကိဳတင္စီစဥ္ပါ

ကုိင္ရိုက ေရွးပုံျပင္ ကာတြန္းကားေတြမွာေတာ႔ လူအစား တိရိစၦာန္ေတြကို သုံးထားပါတယ္။ သရုပ္ေဖာ္ သို႔မဟုတ္ စိတ္ကူးယဥ္ဇာတ္ေကာင္ေတြန႔ဲ ဖန္တီးတာဟာ မတည္ၿငိမ္တဲ႔ ကိစၥတခုကို လက္ခံရခက္ေနတဲ႔ ပရိသတ္ဆီ တင္ျပဖုိ႔ လြယ္သြားပါတယ္။
ဖန္တီးတဲ႔ ပုံေဖာ္ခ်က္ေတြ အရာ၀တၳဳေတြကို လက္ေတြ႔က်ေအာင္ ဖန္တီးႏုိင္တယ္။ ဥပမာ - လက္ဘႏြန္က ေျမပုံဆုိရင္ ရာဇ၀င္ မွတ္တမ္းအေနနဲ႔ အေရးအခင္း အစီရင္ခံခ်က္နဲ႔ ကယ္ဆယ္ေရး အကူအညီ ေပးေရးအတြက္ စသည္ျဖင္႔ က႑စုံ အသုံးတည့္တယ္။
အျပန္အလွန္ တုံ႔ျပန္မႈရွိတဲ႔ ပုံေဖာ္ခ်က္ေတြအတြက္ မတူညီတဲ႔ လူအမ်ားႀကီးက ပုိ႔ေပးတဲ႔ ဓာတ္ပုံေတြ၊ ပုံေဖာ္ခ်က္ေတြ၊ ဗြီဒီယုိေတြနဲ႔ အျခား တင္ပုိ႔ခ်က္ေတြကို သုံးႏုိင္တယ္။ တူနီးရွား ဂူဂဲလ္ ကမၻာငယ္နဲ႔ Youtube ေပါင္းစပ္မႈေၾကာင္႔ ဗီြဒီယုိအသစ္ေတြ လူေတြ အြန္လုိင္းမွာ တင္လုိက္တုိင္း၊ geo-tagged လုပ္လုိက္တုိင္း အလိုအေလ်ာက္ ေပါင္းစုၿပီးသား ျဖစ္သြားတယ္။
ရႈပ္ေထြးတဲ႔ ပုံေဖာ္ခ်က္မ်ားအတြက္ ျမန္ဆန္တဲ့ အင္တာနက္ မရွိတဲ႔ လူေတြဆီထိ လက္လွမ္းမီဖုိ႔၊ ေဒါင္းလုဒ္ လုပ္ႏုိင္တဲ့ ဗီြဒီယုိ၊ ဗီြစီဒီ၊ဒီဗီြဒီေတြ၊ ပိုစတာ အႀကီးစားေတြ၊ ပုံႏွိပ္ေၾကာ္ျငာစာရြက္ေတြ သို႔မဟုတ္ လူထုၾကား ျပပြဲေတြ သုိ႔မဟုတ္ USB ေတြနဲ႔ အင္တာနက္ ေကာ္နက္ရွင္ မလုိပဲ မွ်ေ၀ႏုိင္ပါတယ္။

ကုိယ္တုိင္ လုပ္ေဆာင္ရန္ေမးျမန္းခ်က္

ပုံေဖာ္စည္းရုံးေရးအတြက္ အေရးအႀကီးဆုံးက ဘာလဲ - ဘာသာစကား ေပါင္းစုံနဲ႔ ဆက္ဆံရန္၊ သိပ္သည္းတဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြကို ရုိးရွင္းတဲ႔ ရုပ္ပုံမ်ားနဲ႔ တင္ျပရန္၊ သုိ႔မဟုတ္ ဆြဲေဆာင္မႈ ရွိတဲ႔ ပုံေတြနဲ႔ တီထြင္ ဉာဏ္ေကာင္းတာကို အသုံးခ်ၿပီး လူေတြကို အံ႔အားသင္႔ ဆြဲေဆာင္ေစဖုိ႔။
စည္းရုံးလႈ႔ံေဆာ္ေရးဟာ ရႈေထာင္႔ သို႔မဟုတ္ ေၾကြးေၾကာ္ခ်က္ တခုထဲအေပၚ ဗဟုိျပဳေနသလား။ ဒါကို ဦးတည္လုိတဲ႔ လူထု သေဘာေပါက္လြယ္ေအာင္ ဘယ္လုိ ဒီဇုိင္းဆြဲမလဲ။
စည္းရုံးလႈံ႔ေဆာ္မႈထဲ လူေတြ ပါလာေအာင္ ဘယ္လုိႀကံမလဲ - ဓာတ္ပုံ၊ ဗီြဒီယိုေတြ ျဖန္႔ၿပီး အေ၀းက သုိ႔မဟုတ္ လူကိုယ္တုိင္ ပူးေပါင္းတာ သုိ႔မဟုတ္ အျခားသူေတြနဲ႔ ကုိယ့္ဗီြဒီယိုေတြ၊ ေျမပုံ ကာတြန္း ဗီြဒီယုိေတြ ေ၀ၿပီး ႏႈိးေဆာ္မလား။
လူထုေထာက္ခံမႈရဖုိ႔ သုိ႔မဟုတ္ စည္းရုံး လႈံ႔ေဆာ္ေရးကို အေျချပဳၿပီး လူေတြကို ေတာင္းဆုိဖို႔ ဘယ္လုိ လႈပ္ရွားမႈမ်ဳိးေတြ လုပ္မလဲ။ မီဒီယာ ေ၀မွ်ျခင္းဟာ လႈပ္ရွားမႈ တခုလား။ မီဒီယာကို ဘယ္သူေတြဆီ လက္ဆင္႔ကမ္းပါလုိ႔ ေတာင္းဆုိမလဲ။ အစုိးရအဖြဲ႔က အဓိက ပုဂၢိဳလ္ေတြကိုလား၊ ေဒသခံေတြ သုိ႔မဟုတ္ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြကိုလား၊ မီဒီယာ ေလာကကိုလား။
စည္းရုံးလႈံ႔ေဆာ္ေရးရဲ႕ ရုပ္ျမင္ မီဒီယာကို အင္တာနက္ သုိ႔မဟုတ္ ကြန္ပ်ဴတာ ခ်ိတ္ဆက္မထားတဲ႔သူေတြ အတြက္ ဘယ္လုိေၾကာ္ျငာမလဲ။

ျပဳလုပ္ႏုိင္တဲ့ အျခားနည္းအမ်ိဳးမ်ိဳး

အထင္ကရ ျပည္နယ္ အမွတ္အသားမ်ား သာမက တိက်ေသခ်ာတဲ႔ စည္းရုံးလႈံ႔ေဆာ္ေရး အေၾကာင္း အခ်က္အလက္ပါတဲ႔ ကမၻာလွည္႔ ဧည္႔သည္တဦး သို႔မဟုတ္ ၿမဳိ႕ေျမပုံတခုကို မူပုိင္ပုံစံနဲ႔ ဖန္တီးပါ။ ဒါကို ၿမိဳ႕ကို အလည္လာသူေတြ၊ ေက်ာင္းသားေတြ သုိ႔မဟုတ္ လႈပ္ရွားမႈထဲ ပါ၀င္စည္းရုံးႏုိင္တဲ႔ အျခားသူေတြဆီ လက္ဆင္႔ကမ္းပါ။
ကာတြန္း ဗြီဒီယုိ မလုပ္တတ္ရင္၊ ဓာတ္ပံုေတြ အစီအရီနဲ႔ ဗီြဒီယို ဖန္တီးႏုိင္တယ္။ အေၾကာင္းတခု ဇာတ္ေရလည္ဖို႔ ရုပ္ပုံေတြ ေပါင္းစပ္ၿပီး ေတးဂီတ၊ စာတန္းထုိးနဲ႔ ေနာက္ခံအသံေတြ ထည္႔သြင္းႏုိင္တယ္။
ေကာ္ပုိေရးရွင္းေတြမွာ မရႏုိင္တဲ့ ထုတ္ကုန္ေတြကို တံဆိပ္ ျပန္ကပ္ႏုိင္တဲ႔ ဒီဇုိင္း စတစ္ကာမ်ား - ဥပမာ ကုမၸဏီတြင္း ရာဇ၀တ္မႈ စုံစမ္းျခင္းမ်ား သုိ႔႔မဟုတ္ ကုန္ထုတ္သူက လက္နက္ကုိင္ အေရးအခင္းမ်ားကို ဘယ္လုိေထာက္ခံပုံ
အျဖစ္အပ်က္ေတြ ကုိယ္တုိင္ မွတ္တမ္းတင္ဖုိ႔ လူေတြကုိ ေစ်းခ်ိဳတဲ႔ ကင္မရာေတြ ေပးၿပီး ဒီဗီြဒီယုိေတြနဲ႔ ျခားနားတဲ႔ လူေတြကို တူညီတဲ့ ကိစၥက ထိခုိက္ႏုိင္တာကုိ ျပတဲ့ သင္ၾကားေရး ေျမပုံ တည္ေဆာက္ရာမွာ သုံးပါ။
ဂရပ္ဖစ္ ရုပ္ျမင္ ပုံေဖာ္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကၽြမ္းက်င္အဆင့္ ရွိဖုိ႔ မလုိပါဘူး။ Tag cloud ဆုိတဲ႔ က်ယ္ၿပန္တဲ႔ စာကုိယ္ တခုကို ကိုယ္စားျပဳတဲ႔ စကားလုံး အစုအေ၀းေတြဟာ အေရးႀကီးတဲ႔ မွတ္တမ္း သုိ႔မဟုတ္ ၀က္ဆုိဒ္တခုက ေသာ့ခ်က္ စကားလုံးေတြကို ထင္ရွားေအာင္ လုပ္ၿပီး ရွင္းလင္းျမင္သာေစပါတယ္။

Wordle.net example image

ပါ၀င္ေသာ Tool မ်ား

သာလြန္ေကာင္းမြန္တဲ့ tag cloud တခု ဖန္တီးပါ
ျမင္သာတဲ႔ ဒီဇုိင္းတခုကို ကုိယ္တုိင္ လုပ္စရာမလုိပဲ စည္းရုံး လႈံ႔ေဆာ္ေရးအတြက္ အင္ဖုိ-ဂရပ္ဖစ္ တခု ဖန္တီးႏုိင္ပါတယ္။ Wordle ဟာ တည္ၿငိမ္ ျပည္႔စုံတဲ႔ မွတ္တမ္းတခု (သုိ႔) ဘေလာ႔ဂ္တခုက (သုိ႔) ၀ဘ္ဆုိဒ္ သတင္းပါ တက္ၾကြတဲ႔ စာသားတခု စတာေတြက Tag Cloud ဖန္တီးႏုိင္တဲ႔ ကြန္ယက္အေျချပဳ application ျဖစ္ပါတယ္။ Wordle က ထပ္ခါတလဲလဲ သုံးခံရတဲ့ စကားလုံးေတြကို စာလုံး အရြယ္အစား ပုိႀကီးေအာင္ လုပ္ျပထားတဲ႔ ဂရပ္ဖစ္လုပ္ဖုိ႔ စာသားေတြကို သုံးပါတယ္။ ဒါက ကြဲၿပားတဲ႔ Tag Cloud ႏွစ္ခုကို တူညီတဲ႔ သတင္း အခ်က္အလက္ ႏွစ္ခုနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ခ်ဥ္းကပ္တဲ့ ေနရာမွာ ထိေရာက္ပါတယ္။ ဥပမာ - ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး စည္းရုံးလႈံ႔ေဆာ္ေရး မိန္႔ခြန္းမ်ား၊ (သုိ႔) ေရြးေကာက္ပြဲအႀကိဳ မူ၀ါဒ မွတ္တမ္းမ်ား။ Tag Cloud ကို PDF ဖုိင္အေနႏွင္႔ သိမ္းၿပီး ပရင္႔ထုတ္ႏုိင္ပါတယ္။ (သုိ႔) အြန္လုိင္း ရုပ္ပုံအေနနဲ႔႔လဲ တင္ႏုိင္ပါတယ္။ Wordle က ေရြးခ်ယ္ထားတဲ႔ အေရာင္နဲ႔ ေဖာင္႔ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထိန္းခ်ဳပ္ခြင္႔ကေတာ႔ ကန္႔သတ္ခ်က္ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီ application ကို သုံးတာက Inkscape လုိ အခမဲ႔ ဂရပ္ဖစ္ ပရုိဂရမ္ေတြမွာ ပိုတိက်တဲ႔ ကုိယ္ပုိင္ Tag Cloud ဖန္တီးဖုိ႔ အုိင္ဒီယာေတြ ေပးႏုိင္ပါတယ္။

သိေကာင္းစရာမ်ား

350.org က ဖီးလ္အာရုိနဲက ရုိးရုိးရွင္းရွင္း လုပ္ေဆာင္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး -

"‘အထင္ကရ ပုံရိပ္မ်ား အသုံးျပဳျခင္းက အင္မတန ္ေကာင္းပါတယ္။ 'ဒါကၽေတာ္႔ အနာဂတ္ပါ' ဆုိတဲ႔ ဗီြဒီယိုကို ၾကည္႔ပါ။ ဒီဗီြဒီယိုဟာ ေက်ာင္းသားေတြ ကင္မရာတလုံးထဲ သုံးၿပီး ရုိးရွင္းတဲ႔ တည္းျဖတ္ေရး ေဆာ႔ဖ္၀ဲမ်ား သုံး ရုိက္ကူးထားတာပါ။ ံ ‘ဒါကၽြန္ေတာ္႔ အနာဂတ္ပါ’ ဆုိတဲ့ ထင္ရွားတဲ့ ေၾကြးေၾကာ္သံကို သုံးထားၿပီး ဒီေၾကြးေၾကာ္သံက အေၾကာင္းအခ်က္ အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ ဘာသာစကား အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ေပၚထြက္ခဲ႔ပါတယ္။ ဒါက အထင္ကရ ျဖစ္လာခဲ႔ၿပီး လႈံ႔ေဆာ္ေရးအေၾကာင္း ဘာမွမသိတဲ႔ သူေတြအတြက္ေတာင္မွ ပညာရစရာ ျဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။"

အမ်ိဳးသမီးမ်ား စြမ္းအားျမွင္႔တင္ေရး လမ္းေၾကာင္းမ်ားက တက္ဆာလီ၀င္က တည္းျဖတ္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး -

"‘ကာတြန္းကားေတြ၊ ဗီြဒီယိုေတြကို တည္းျဖတ္တာအတြက္ ေစ်းခ်ိဳတဲ႔ ေျဖရွင္းနည္း တခ်ိဳ႕ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခမဲ႔ရႏုိင္တာေတာ႔ သိပ္မရွိပါဘူး။ ကၽမ ကုိယ္တုိင္လုပ္တာ အမ်ားစုက ဖရိန္ဆြဲတာနဲ႔ စကင္ဖတ္၊ Adobe ေဆာ႔ဖ္၀ဲ လုပ္ၿပီး လႈပ္ရွားလာေအာင္ လုပ္တာပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါေတြအားလုံးကို အခမဲ႔ open source software ေတြျဖစ္တဲ႔ Gimp (သုိ႔) Kino သုံးၿပီး လုပ္ႏုိင္တယ္။"

350.org က ဖီးလ္က အမွတ္တံဆိပ္ သတ္မွတ္ျခင္း၊ အမွတ္အသားေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး -

"ကၽေနာ္တုိ႔ရဲ႕ စည္းရုံးလႈံ႔ေဆာ္ေရးမွာ တည္ၿငိမ္တဲ႔ ဂရပ္ဖစ္ အေထာက္အထား တခုရွိတာ အေရးပါတယ္လုိ႔ ယူဆခဲ႔ၾကတယ္။ ပညာရွင္ ဒီဇုိင္နာေတြသုံးဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခဲ႔ေပမယ္႔ ကၽေနာ္တုိ႔ စည္းရုံးလႈံ႔ေဆာ္ေရး ဗီြဒီယိုအတြက္သာ တတ္ႏုိင္ခဲ႔ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဗီြဒီယုိထဲမွာ သုံးခဲ႔တဲ႔ ဂရပ္ဖစ္ပုံေတြ ပုိ႔ခုိင္းၿပီး ဒီပုံေတြကို လုိဂိုမ်ား၊ ဘေလာ႔ပုိ႔စ္မ်ားနဲ႔ ပုံႏွိပ္ျခင္းစတာေတြအတြက္ သုံးႏုိင္ပါတယ္။ ကၽေနာ္တုိ႔အတြက္ကေတာ႔ ဒီနည္းက ပုိက္ဆံ ေခၽြတာေစတဲ႔ နည္းလမ္းတခုပဲ။"

နည္းဗ်ဴဟာ ၄ – ဗြီဒီယို›