English | Español | ျမန္မာစာ | Беларуская
နည်းဗျူဟာ ၂: ၄။ ပြဿနာ ဆန်းစစ်ချက
တစုံတယောက်က စောင့်ကြည့်နေခြင်း - မျက်မြင်တွေ့ခြင်းနှင့် မှတ်တမ်းတင်ခြင်း
download this tactic card (pdf 1mb)
၄။ ပြဿနာ ဆန်းစစ်ချက
ခေါင်းစဉ် - ဘယ်သူလဲ - ဘယ်မှာလဲ - ကွန်ရက် စာမျက်နှာ - |
နီဒါး (Neda) အမှတ်တရ အီရန်မှ ထောက်ခံ အားပေးသူများ |
ဖော်ပြချက် -
၂၀၀၉ ခုနှစ်၊ ဇွန်လအတွင်းမှာ အီရန်ရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး ဆန္ဒပြပွဲအတွင်း နီဒါး အက်ဟာ ဆိုတန် (Neda Agha-Soltan) သေးဆုံးရမှုကို ရိုက်ကူးထားတဲ့ ဗီဒီယို အပိုင်းအစလေး ၂ ခုက တကမ္ဘာလုံးက လူတွေကို ဆွဲဆောင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဗီဒီယို တခု (http://bit.ly/10FpwN) ဟာ အမည်မသိသူ တဦးက ရိုက်ကူးခဲ့တာဖြစ်ပြီး ဒါကို ထောက်ခံသူတွေဆီ အီးမေးလ်ကနေ ပေးပို့ခဲ့ပြီး Facebook ကနေ အလျင်အမြန် ပြန့်နှံ့သွားပါတယ်။ အဲဒီ ဗီဒီယိုထဲမှာ နီဒါးရဲ့ အသက်ကို ကယ်တင်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့တဲ့ ဆရာဝန်တဦးကိုပါ ရိုက်ပြထားပြီး သူက ရုန်းရင်းဆန်ခတ် ဖြစ်ပွားရာနေရာနဲ့ သူရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို ပြောပြပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒီဗီဒီယိုကို ကွန်ရက်ပေါ်မှာ လွှင့်တင်တာထက် အီးမေးလ်နဲ့ ပေးပို့ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ရတဲ့ အကြောင်းရင်းက ဗီဒီယိုကို ဘယ်သူ ရိုက်ကူးခဲ့တယ် ဆိုတာကို မသိနိုင်အောင် အကာအကွယ် ပေးဖို့နဲ့ ရွေးကောက်ပွဲပြီးနောက် အီရန်အစိုးရက အင်တာနက်ကို စီစစ်တည်းဖြတ်တဲ့ အနေအထားတွေကြောင့် ဖြစ်တယ်။ ဂျာနယ်လစ်တွေဟာ ဒီဗီဒီယိုကို အီးမေးလ် အဆက်အသွယ်တွေနဲ့ လူမှုရေး ကွန်ရက်စာမျက်နှာတွေကတဆင့် သတိထားမိလာခဲ့တယ်။ နီဒါး သေဆုံးခဲ့ရတဲ့ ဒုတိယသက်သေဖြစ်တဲ့ ဗီဒီယို (http://bit.ly/yyvoM) ဟာ စီအဲန်အဲန်ကနေ ထွက်ပေါ်လာတာ ဖြစ်ပြီး၊ နာရီပိုင်းအတွင်းမှာပဲ ဒါကို YouTube မှာ မိတ္တူကူး လွှင့်တင်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ ဗီဒီယိုကို Twitter မှာ လွှင့်တင်ပေးလိုက်တဲ့အခါမှာလည်း လူအမြောက်အမြားက လာကြည့်ကြပြီး အီရန် ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ နောက်ဆုံး အခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်းတွေကိုလည်း တင်ပေးနိုင်ခဲ့တယ်။ ဒီဗီဒီယိုဟာ လွှင့်တင်ပြီးတဲ့နောက် အလျင်အမြန်ကိုပဲ ပြန်နှံ့ခဲ့လို့ ဒီလို မတည်းဖြတ်ရသေးတဲ့ ဗီဒီယို ရိုက်ကူးထားမှုအတိုင်း ဖြန့်ချိလို့ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုကို စဉ်းစားသုံးသပ်ဖို့လည်း အချိန် နည်းနည်းလေးပဲ ရခဲ့ပါတယ်။ WITNESS မှာ ပရစ်စီလား နရီ (Priscila Néri) ရေးထားတာကို ပြန်လည် ဖော်ပြရရင်၊ "ပြည်သူတွေ၊ လှုပ်ရှားသူတွေနဲ့ လူ့အသိုင်းအဝိုင်းမှ အသက်ရှင်နေသူ သက်ဆိုင်ပြီး တကမ္ဘာလုံးကို ပြန်နှံ့မယ့် အီရန်မှာ ဘာတွေဖြစ်ပျက်နေတယ်ဆိုတာကို ထုတ်ဖော်ပြတဲ့နေရာမှာ ကျနော်တို့ အနေနဲ့ ဘယ်လို မျှတမှုရှိဖို့ လိုအပ်မယ်မလဲ။ သေဆုံးသွားတဲ့ နီဒါးရဲ့ ဂုဏ်အသရေကို လေးစားဖို့ လိုအပ်သလို၊ ဒီလို အဖြစ်ဆိုးကြီးကို တွေ့ကြုံခဲ့ရတဲ့ ကျန်ရစ်သူ မိသားစုရဲ့ ပူဆွေးသောကကိုလည်း စာနာမှုပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီလိုမျိုး ဗီဒီယိုကို လက်ခံရရှိ ကြည့်ရှု့ပြီးနောက် ကျနော်တို့ရဲ့ တာဝန် ဝတ္တရားက ဘာလဲ။ ဆက်လက် ဖြန့်ဖို့လား။ ကျနော်တို့ သိတဲ့သူဆီတိုင်းကို ဆက်လက်ပေးပို့ပြီး သူတို့ကို ဒါကို ကြည့်ကြဖို့ အားပေးအားမြှောက်ပြုတာလား"။ လူတွေအနေနဲ့ မိုဘိုင်းဖုန်းတွေနဲ့ ဒီဂျစ်တယ် ကင်မရာတွေကို အသုံးပြုပြီး မျက်မြင် သတင်းပေးပို့ချက်တွေနဲ့ လှုပ်ရှားမှု လုပ်ဆောင်နေတဲ့ နေရာကနေ ဖြစ်ပျက်နေတာနဲ့ တချိန်တည်း မှတ်တမ်းတင် ရိုက်ကူး သတင်းပို့နိုင်မှု စွမ်းရည်တွေ ပိုပိုပြီး တိုးတက်လာ နေတဲ့အခါသမယမှာ၊ အထူးသဖြင့် အငွေ့ပြန်လွယ်ပြီး ဖိအား မြင့်မားလာနိုင်တဲ့ အခိုက်အတန့်မှာ အထိခိုက်မခံပြီး နည်းဗျူဟာ ကျလှတဲ့ ထုတ်ပြန်မှုတွေကို ကျနော်တို့အနေနဲ့ ဘယ်လို ဆုံးဖြတ် ဆောင်ရွက်ကြမလဲ ဆိုတာကို နီဒါးရဲ့ ဗီဒီယို အပိုင်းအစလေးက စိန်ခေါ်နေပါတယ်။ ကွန်ရက်မှာ ဗီဒီယို အပိုင်းအစ လွှင့်တင်သူတွေနဲ့ ပြန်လည်တင်ပြသူတွေမှာလည်း အန္တရာယ်တွေ ကျရောက်နိုင်တာကိုလည်း သက်သေ သာဓကနဲ့ ပုံဆောင်နိုင်ပါတယ်။ အီရန်မှာ ဖမ်းဆီး ထိန်းသိမ်းခံနေရတဲ့ ထောက်ခံတွေနဲ့ ဆန့်ကျင် ဆန္ဒပြသူတွေ ရှိနေပြီး၊ Twitter နဲ့ Facebook မှာ တရားရုံးမှာ အမှုဆိုင်နေရသူတွေရဲ့ အမည်တွေ ရှိပါတယ်။
သုံးစွဲခဲ့တဲ့ ကိရိယာများ - | မိုဘိုင်းဖုန်း ကင်မရာများ၊ အီးမေးလ်၊ YouTube, Twitter, Facebook, ဘလော့များ။ |
လက်လှမ်းမှီခြင်း - | သန်းထောင်ချီတဲ့ ကမ္ဘာတဝန်းက ပြည်သူများ |
အရင်းအမြစ်များ - | ကွန်ရက်က အချက်အလက်ကို မိုဘိုင်းဖုန်းနဲ့ အင်တာနက်တို့ကနေ ဝင်ရှာကြည့်နိုင်မှု။ ဗီဒီယိုတွေကို ထုတ်ဖော်ပေးတဲ့၊ ပြန်လည် လွှင့်တင်ပေးတဲ့ အီရန်ပြင်ပမှ ထောက်ခံသူများ။ ဒီဗီဒီယိုကို သတင်းအဖြစ် ထုတ်လုပ်ပေးတဲ့ ထောက်ခံသူ သတင်းမီဒီယာ။ ဘလော့တွေနဲ့ လူမှုရေး ကွန်ရက် စာမျက်နှာတွေမှာ ဗီဒီယိုရဲ့ ဖြစ်စဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆက်စပ်တဲ့ အကြောင်းရာတွေကို ပေးပေးတဲ့ ဘလော့ဂါတွေနဲ့ ထောက်ခံသူတွေ။ |
အချိန် - | ဗီဒီယို အပိုင်းကို ရိုက်ကူးတာမှ လွှင့်တင်တဲ့ အချိန်အထိ နာရီအနည်းငယ်။ နိုင်ငံတကာ အသံလွှင့် မီဒီယာတွေဆီ ရောက်ရှိရန် နာရီအနည်းငယ် ထပ်လိုအပ်။ |
ခက်ခဲမှုအဆင့် - ၅ ဆင့်မှ နံပါတ် ၂ အဆင်
ကုန်ကျစရိတ် - မရ
ပိုမိုလေ့လာရန် အချိတ်အဆက်များ - New York Times blog: http://bit.ly/TqGnG Global Voices: http://bit.ly/FK51f, http://bit.ly/LLAbx Witness: http://bit.ly/gtyPz