---

လြယ္ကူ ရွင္းလင္းေအာင္ လုပ္ပါ။

ရႈပ္ေထြးတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ဘယ္လုိ အသုံးနည္း

ဒီနည္းဗ်ဴဟာ ကဒ္ေလးကို ဆြဲခ်ရယူပါ (pdf 792kb)

 

ျပႆနာ ဆန္းစစ္ခ်က္

ေခါင္းစဥ္ - မည္သူ - ေနရာ - ၀က္ဆုိဒ္ -

Fair Play Fair Play Alliance Bratislava, Slovakia Fair Play Alliance

ရွင္းလင္းတင္ျပခ်က္
Fair Play Alliance အဖြဲ႕က အစုိးရအေနနဲ႔ တုိင္းျပည္ဘ႑ာကို ဘယ္လုိအသုံးျပဳေနတယ္ ဆုိတဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြကို စုေဆာင္းၿပီး လူထုအေနနဲ႔ အခ်က္အလက္ သုိမွီးရာ ေဒတာေဘ႔စ္ကေန အလြယ္တကူ နားလည္ႏုိင္ အသုံးျပဳႏုိင္ေအာင္ လုပ္ထားေပးပါတယ္။ သတင္းလြတ္လပ္ခြင္႔ ဥပေဒကို အသုံးခ်ၿပီး Fair Play က မွတ္တမ္းမွတ္ရာ၊ ေပးေခ်ရန္ရွိတဲ့ စာရင္းေတြကို စုစည္းၿပီး ေဒတာေဘ႔စ္ ကတဆင္႔ သက္ဆုိင္ရာ ၀က္ဆုိဒ္ေတြကို ခ်ိတ္ဆက္ကာ လူေတြကို ႏုိင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲအတြက္ သုံးဖုိ႔ ဖိတ္ပါတယ္။ Fair Play က Zuzana Wienk ေျပာတာေတာ႔ “ဆလိုဗက္ကီးယားမွာ မၾကာခင္က ျဖစ္သြားတဲ႔ ဥေရာပသမဂၢ ရန္ပုံေငြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထြက္လာတဲ႔ မေကာင္းသတင္းေတြကို သုေတသနျပဳ ဆန္းစစ္ရာက ကၽမတုိ႔ စလုိက္တယ္။ အဲ႔ဒီမွာ အစုိးရ ေခါင္းေဆာင္ပုိင္းနဲ႔ နီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္သြယ္ေနတဲ႔ ကုမၸဏီေတြကိုသာ ကန္ထရုိက္ ခ်ေပးတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ သတင္းအခ်က္အလက္ လြတ္လပ္ခြင္႔ ဥပေဒကို အသုံးခ်ၿပီး အျခား အခ်က္အလက္ေတြ၊ ေပးေခ်စရာရွိေနတဲ႔ စာရင္းေတြနဲ႔ ေငြေၾကး စာရင္းဇယားေတြကို ေတာင္းဆုိလုိက္ပါတယ္။ ရလာတဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြ သုံးၿပီး ပုံဇယားေတြ ဆြဲကာ အင္တာနက္ေပၚ တင္ထားလုိက္ပါတယ္။ ေပးေခ်စရာရွိတဲ႔ စာရင္းေတြကို ကူးဖတ္၊ ၀က္ဆုိဒ္ေပၚ လႊင္႔တင္လုိက္ၿပီး လူတုိင္း ၾကည္႔လုိ႔ရေအာင္ လုပ္ထားပါတယ္။” ဒီနည္းနဲ႔ Fair Play ဟာ ဆလုိဗက္ကီးယား သတင္းဌာနေတြ အာရုံစိုက္ခံလာရပါတယ္။ “အစုိးရမဟုတ္တဲ႔ အဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ စာနယ္ဇင္းသမားေတြနဲ႔ ပညာရွင္ေတြ ဒီသတင္း အခ်က္အလက္ေတြကို ကုိယ္တုိင္ ခြဲၿခမ္းစိတ္ျဖာၿပီး အဲ႔ဒီအေၾကာင္းေတြကို ဘေလာ႔ေတြ လုပ္လာၾကတယ္။ ဒီလုိေဆာင္းပါးေတြကို အေျခတည္ၿပီး တက္ၾကြတဲ႔ ကြန္ရက္စကား၀ုိင္း ဖုိရမ္ေတြ ေပၚလာတယ္။ ဒါက ကၽမတုိ႔ကို လူထု ပါ၀င္ပူးေပါင္းမႈက ဘယ္ေလာက္ အေရးႀကီးတယ္ ဆုိတာ သတိထားမႈမ်ိဳး ျဖစ္ေပၚေစတယ္။ လူထုအေနနဲ႔လည္း အရည္အခ်င္းေတြ ပုိတုိးတက္လာတယ္။ သတင္းအခ်က္ကို ရယူသုံးစဲြႏုိင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးရုံနဲ႔ပဲ ျပႆနာ ျငင္းခုံေဆြးေႏြးမႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျဖစ္လာသလုိ ေဆာက္လုပ္ေရးဘက္က ၀န္ႀကီးတစ္ဦးပါ ႏႈတ္ထြက္သြားတဲ့အထိ ျပည္သူလူထုက အစုိးရအေပၚ ဖိအားသက္ေရာက္ခဲ႔ပါတယ္။

 

အသုံးျပဳပစၥည္းမ်ား -	သုံးစြဲသူ လြယ္ကူေအာင္ တည္ေဆာက္ထားတဲ႔ ေဒတာေဘ႔စ္၊ အခမဲ႔ လုိင္စင္ယူစရာ မလုိေသာ open source ေတြ သုံးျခင္း (mySQL, Apache server, and PHP)။ သတင္းအခ်က္အလက္ လြတ္လပ္ခြင္႔ ဥပေဒေၾကာင္႔ ေတာင္းဆုိ ရရွိလာတဲ့ အခ်က္အလက္မ်ား၊ Excel စာရင္းဇယား စာရြက္မ်ား (တခါတရံ ျပန္ရုိက္ဖုိ႔ သုိ႔မဟုတ္ ရုပ္ပုံအၿဖစ္ ကြန္ပ်ဴတာမွာ ျပန္သိမ္းဖုိ႔ Scan ဖတ္စရာ လုိပါတယ္)၊ အြန္လုိင္း အရင္းအျမစ္ေတြက အခ်က္အလက္ေတြ ရယူရာမွာ အသုံးျပဳတဲ႔ Web-scrapers
ေအာင္ျမင္မႈ အတုိင္းအတာ -	ဒီစီမံကိန္းဟာ ဆလုိဗက္ကီယား အစုိးရရဲ႕ ၿပည္သူ႔ဘ႑ာ အသံုးၿပဳမႈကို ေျခရာခံရာမွာ သုံးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ယခုကာလမွာေတာ႔ ဥေရာပ ပါလီမန္ရဲ႕ ဆလုိဗက္ အဖြဲ႕၀င္မ်ားကို ေျခရာခံတာအထိ က်ယ္ၿပန္႔စြာ သုံးလာတယ္။ အီးယူနဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔ ရန္ပုံေငြ မေကာင္း သတင္းထြက္လာေတာ့ Fair Play ၀က္ဆုိဒ္ဟာ လာၾကည့္သူဦးေရ အမ်ားဆုံး ၀က္ဆုိဒ္ ၃ ခု စာရင္းထဲထိ ၀င္ခဲ႔ပါတယ္။
အရင္းအျမစ္မ်ား -	ေဒတာေဘ႔စ္ကို အခ်ိန္နဲ႔ တေျပးညီ မြမ္းမံတဲ့ ေနရာမွာ ေစတနာ႔၀န္ထမ္း ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြဆီကေန အကူအညီ ရႏုိင္မွာတယ္။ စီမံကိန္း အစီအစဥ္ ေရးဆြဲဖုိ႔ Fair Play က ဦးစီးတဲ႔ Barcamp ကို ေစတနာ႔၀န္ထမ္း developer ေတြနဲ႔ ပရိုဂရမ္ဆြဲသူေတြ တက္ခဲ႔ၾကပါတယ္။ “ၿပည္သူလူထုရဲ႕ ေထာက္ခံမႈနဲ႔ မီဒီယာေတြရဲ႕ ညီညႊတ္စြာ ေဆာင္ရြက္မႈသာ မရွိခဲ႔ရင္ ကၽမတုိ႔ အခုလုိ ေအာင္ၿမင္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူး” ဟု Zuzana မွ ေၿပာဆုိသြားပါတယ္။
အခ်ိန္ -	၂၀၀၃ မွာ ပထမဆုံး ေဒတာေဘ႔စ္ ရလာဖုိ႔ အခ်ိန္ ကိုးလ ၾကာခဲ႔ပါတယ္။ FOIA (သတင္း အခ်က္အလက္ လြတ္လပ္ခြင္႔) ေတာင္းဆုိမႈေၾကာင္႔ ရလာတဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြကို ျဖည္႔စြက္ရင္း ၃ လမွ ၁၂ လတုိင္းမွာ အခ်ိန္နဲ႔ တေျပးညီ မြမ္းမံေပးရပါတယ္။

ခက္ခဲမႈ အဆင့္ - ၄.၅

 

ကုန္က်စရိတ္ - ၂၀၀၃ မွာ ပထမဆုံး ပရုိဂရမ္နဲ႔ နည္းပညာအတြက္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၄၀၀၀။ “ဒီစီမံကိန္းဟာ ဒီေလာက္ ေငြေၾကးေလးနဲ႔ စိတ္ပါလက္ပါ လုပ္ေဆာင္ေပးတဲ႔ သူငယ္ခ်င္းတေယာက္ေၾကာင္႔ ေပၚလာခဲ႔တာပါ” လုိ႔ Fair Play က Zuzana က ေျပာပါတယ္။ ၂၀၀၄ က အခ်က္အလက္ သုိမွီးရာ ေဒတာေဘ႔စ္ကို အခ်ိန္နဲ႔ တေျပးညီ မြမ္းမံျပဳျပင္ေပးမယ္႔ လုပ္ငန္း ညွိႏႈိင္းေပးသူ အလုပ္သမား တဦးအတြက္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၂,၀၀၀ ကုန္က်ခဲ႔ပါတယ္။ ‘Web-scrapers’ ကို အသုံးျပဳၿပီး ကြန္ယက္ စာမ်က္ႏွာေတြမွ အခ်က္အလက္ေတြကို အလုိအေလ်ာက္ စုေဆာင္း သိမ္းဆည္းေပးတဲ႔ ပရုိဂရမ္မ်ိဳး လုပ္မယ္ဆုိရင္ ကၽမတုိ႔အေနနဲ႔ ပုံမွန္နည္းလမ္းနဲ႔ အခ်က္အလက္ ထည္႔သြင္းတဲ႔ ကုန္က်စရိတ္ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ပါလိမ္႔မယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း သတင္း အခ်က္အလက္ေတြကို crowd-sourcing အသုံးျပဳၿပီး စုေဆာင္းတာ ခဲြျခမ္းစိတ္ျဖာတာကို ဦးတည္လုပ္မယ္ ဆုိရင္ေတာ႔ ကုန္က်စရိတ္ေတြ တုိးလာႏုိင္သလုိ ဒီအတြက္ တာ၀န္ယူလမ္းျပ လုပ္ကိုင္ႏုိင္မယ့္ ေစတနာ႔၀န္ထမ္း ရွာဖုိ႔လိုပါလိမ္႔မယ္။”

 

ဆက္ေလ႔လာစရာလင္႔ခ္မ်ား -

စလုိဗက္သတင္းက အျဖစ္အပ်က္မ်ား

Fair Play ေဒတာေဘ႔စ္ (slovak language)

---

လြယ္ကူ ရွင္းလင္းေအာင္ လုပ္ပါ

ရႈပ္ေထြးတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို အသုံးျပဳနည္း

ဒီနည္းဗ်ဴဟာ ကဒ္ေလးကို ဆြဲခ်ရယူပါ (pdf 792kb)

ဒါဖာ အေရးအခင္း/ဂုိဂဲလ္ ကမၻာ

လႈပ္ရွားမႈအတြက္ ႀကိဳတင္စီစဥ္ပါ

• စည္းရုံးလႈံ႕ေဆာ္မယ့္ ေဒသတြင္းက ဆီေလ်ာ္တဲ႔ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကို ရယူသုံးႏုိင္မယ္႔ အခြင္႔အလမ္းကုိ လမ္းညႊန္ႏုိင္မႈကို သုေတသနျပဳပါ။ ႏုိင္ငံအျပင္မွာ ေနၿပီး လိုအပ္တဲ႔ အခ်က္အလက္ကို ကုိယ္ပုိင္ အစုိးရေတြဆီက ရယူေပးႏုိင္သူေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ပါတယ္။
• စည္းရုံးလႈံ႕ေဆာ္ေရးမွာ သုံးမယ္႔ အခ်က္အလက္ေတြကို အတည္ျပဳ စစ္ေဆးႏုိင္မယ္႔ ရွင္းလင္းတ႔ဲ လုပ္ငန္းစဥ္နဲ႔ စံသတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို ဖြံ႔ၿဖဳိးေအာင္ ႀကိဳးစားပါ။ အဓိပၸာယ္ရွိတဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြ ရရွိေအာင္ ဘယ္သူက ကူညီေပးႏုိင္မလဲ။
• အခ်က္အလက္ေတြမွာ အထူးျပဳထားတဲ႔ ဘန္းစကားေတြ ပါေနမယ္ ဆုိရင္ လူတုိင္း နားလည္ႏုိင္ဖု႔ိ ခက္ပါတယ္။ ဒါကို ရုိးရွင္းတဲ႔ ဘာသာစကားနဲ႔ ျပန္ဆုိေပးဖု႔ိ ဘယ္သူ႔ကို အကူအညီ ေတာင္းႏုိင္မလဲ။
• တခါတေလမွာေတာ႔ လူထုအေနနဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြကို ရယူႏုိင္တဲ႔ အခြင္႔အလမ္း ရွိေပမယ္႔ ဒါေတြဟာ ရွာလုိ႔လဲ မရ၊ ျပန္ညႊန္း ဆုိထားတာလည္း မရွိ၊ အတက္အက် အေျပာင္းအလဲ မရွိတဲ႔ မွတ္တမ္းမွတ္ရာေတြ ျဖစ္ေနရင္ အၿပီးသတ္ ေကာက္ခ်က္ခ်ဖုိ႔ ခက္ပါတယ္။ စည္းရုံးလႈံ႕ေဆာ္ေရး အေနနဲ႔ လုပ္ရမွာက ဒါေတြကို ဘယ္လုိ အသုံးပုိက်ေအာင္ လုပ္မလဲ ဆိုတာပါ။
• ဂူဂဲလ္ ေျမပုံနဲ႔ ဂူဂဲလ္ ကမၻာငယ္လုိ ဝက္ဆုိက္ေတြအတြက္ ပမာဏႀကီးတဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာ စြမ္းအင္နဲ႔ ျမန္ႏႈန္းျမင့္ အင္တာနက္ႏႈန္း (ေကာ္နက္ရွင္) လုိအပ္တယ္။ စည္းရုံးလႈံ႕ေဆာ္ေရးမွာ ပါ၀င္ေနတဲ႔ လူေတြအတြက္ ဘယ္လို ဝက္ဆုိက္မ်ိဳးက အလြယ္ကူဆုံး ယူသုံးႏုိင္မယ္ ဆုိတာ စဥ္းစားပါ။

---

ကုိယ္တုိင္ လုပ္ေဆာင္ရန္ေမးျမန္းခ်က္

• ဘယ္လုိ အခ်က္အလက္မ်ိဳးေတြကို ရွာေဖြၾကည္႔လုိပါသလဲ။ ဒါ့ျပင္ ဘယ္လုိရႏုိင္မလဲ။
• ရထားတဲ႔ သတင္း အခ်က္အလက္ ေတာင္းဆုိခ်က္ေတြ သုိ႔မဟုတ္ ရွာေဖြ ေတြ႔ရွိခ်က္ေတြ အတြက္ မီဒီယာကို ဘယ္လုိ နည္းလမ္းေတြ အသုံးျပဳ ဆြဲေဆာင္မလဲ။
• သတင္း အခ်က္အလက္ လြတ္လပ္ခြင္႔ ဥပေဒကုိ ေဒသမွာ ျပ႒ာန္းမထားဘူး ဆိုရင္ အျခား ဘယ္လုိ ပုံစံမ်ိဳးနဲ႔ ျပည္သူလူထု ဖိအားကို သုံးၿပီး ရရွိႏုိင္မလဲ။
• ၂ ဖက္ျမင္ သို႔မဟုတ္ ၃ ဖက္ျမင္ ေျမပုံ၊ သက္၀င္ရုပ္ပုံ၊ ဗီဒီယို သို႔မဟုတ္ ပုိစတာတုိ႔ကို အသုံးျပဳၿပီး အခ်က္အလက္ေတြကို ဆြဲေဆာင္မႈရွိရွိ တင္ျပႏုိင္သလား။
• ရွာေဖြ ေတြ႕ရွိခ်က္ကို အေျချပဳၿပီး လူထုဆီမွ ဘယ္လုိ အေရးယူ လႈပ္ရွားမႈမ်ိဳးနဲ႔ အေကာင္အထည္ ေပၚေအာင္ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ကို ဘယ္လုိ ေတာင္းဆုိမလဲ။
• စုေဆာင္းထားတဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြကို ရွာေဖြ ေတြ႔ရွိမႈေတြကို အသုံးျပဳ တည္ေဆာက္လုိတဲ႔ အျခားေထာက္ခံသူေတြကုိ ဖြင္႔ေပးမလား။ အခ်က္အလက္ သိမ္းဆည္းမႈနဲ႔ မာတိကာျပဳစုမႈေတြကို ဘယ္လုိ ထိခုိက္ႏုိင္မလဲ။

---

ျပဳလုပ္ႏုိင္တဲ့ အျခားနည္းအမ်ိဳးမ်ိဳး

1. ျပႆနာတခုအေပၚ အစုိးရ ထုတ္ျပန္ေပးတဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြဟာ ကြန္ယက္ စာမ်က္ႏွာ အေျမာက္အမ်ားမွာ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနမယ္ ဆုိရင္ ကိုယ္ပုိင္ ေဆာ႔ဖ္၀ဲေတြကို အသုံးျပဳၿပီး ဒီအခ်က္အလက္ အားလုံးကို ၀က္ဆုိဒ္မွာ ေပါင္းစည္းၿပီး ရွာေဖြလုိ႔ရေအာင္ မွတ္ခ်က္ေပးႏုိင္ေအာင္ လုပ္ပါ။
2. ဘယ္သူ႔ကို ရည္ညႊန္းတယ္ ေခါင္းစဥ္ မတပ္ထား၊ လက္ဆုပ္လက္ကုိင္ ျပမရတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ ျဖစ္ေပမယ္႔လည္း လႈ႔ံေဆာ္မႈနဲ႔ ဆီေလ်ာ္ေနမယ္ဆုိရင္ ဒီအေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တုိက္ရုိက္ ထိခံရသူေတြရဲ႕ ပုဂၢိဳလ္ေရး ဓာတ္ပုံေတြ သုိ႔မဟုတ္ ဗီဒီယုိေတြကို အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ေရာေမႊၿပီး ေပါင္းစပ္မႈ ကြန္ယက္ စာမ်က္ႏွာတခု လုပ္ႏုိင္ပါတယ္။
3. ဂရပ္ဖစ္ဒီဇုိင္း မကၽြမ္းက်င္ရင္ အခ်က္အလက္ေတြကေန ရုပ္ပုံ အေထာက္အကူ ပစၥည္း (visualization) သုိ႔မဟုတ္ ေျမပုံကို သုံးၿပီး လႈ႔ံေဆာ္မႈကို အျခားသူေတြဆီ ပုိ႔တဲ႔ ဖိတ္ၾကားလႊာ အျဖစ္ေျပာင္းၿပီး ရည္ရြယ္ထားတဲ႔ ပရိသတ္ဆီ အေကာင္းဆုံး ေရာက္သြားေအာင္ လုပ္ႏုိင္ပါတယ္။
4. ေျမပုံေတြကို သုံးၿပီး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သူေတြ၊ သီးျခား လုပ္ကုိင္လုပ္ေတြ၊ အလႈရွင္ေတြနဲ႔ အျခားသူေတြအၾကား အားေကာင္းတဲ႔ ဆက္ဆံေရးမ်ားနဲ႔ လုပ္ငန္းကိစၥေတြကို ကြန္ယက္ေျမပုံ တခုလုပ္ ေဖာ္ျပႏုိင္ပါတယ္။
5. လုိအပ္တဲ႔ အခ်က္အလက္ ရႏုိင္ရာ အရင္းအျမစ္ေတြကို သြားေရာက္ၾကည္႔ႏုိင္တဲ႔ လမ္းေၾကာင္း မရွိရင္ လႈ႔ံေဆာ္မႈမွာ ဘာေတြ လုိေနေသးလဲ အမ်ား အာရုံစိုက္လာေအာင္ လုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ အစုိးရအေနနဲ႔ လုိေနတဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြကို ထုတ္ျပန္ေပးဖို႔ သုိ႔မဟုတ္ သတင္းဌာနေတြ အေနနဲ႔ ဒီကိစၥကို စုံစမ္းစစ္ေဆး ထုတ္ျပန္ေပးဖုိ႔ ဖိအားေပးတဲ႔ ေနရာမွာ ဒီနည္းက အသုံး၀င္ပါတယ္။

---

ပါ၀င္ေသာ Tool မ်ား အခ်ိန္တုိအတြင္း အခ်က္အလက္ ပုံေဖာ္ျခင္း Google Motion Chart ကို သုံးၿပီး အခ်က္အလက္ေတြအတြက္ လႈပ္ရွားေနတဲ႔ ဂရက္ဖ္ပုံေတြ ဖန္တီးၿပီး ဒီကြဲၿပားတဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ တခုနဲ႔တခု ဘယ္လုိ ဆက္စပ္ေနတယ္ ဆုိတာကို ျပႏုိင္တယ္။ Motion Chart ဟာ Google Spreadsheet ေပၚက အခ်က္အလက္ေတြကို ႀကိဳက္တဲ့ဇယားနဲ႔ ဆက္သြယ္လုိက္တာနဲ႔ ျပလုိ႔ရေအာင္ လုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒီပုံစံဇယားကြက္ကို သက္၀င္လႈပ္ရွားေနေအာင္ (Flash အေနနဲ႔) ကြန္ယက္စာမ်က္မွာ မွ်ေ၀ေပးႏုိင္ပါတယ္။ Google Motion Chart ဟာ Google Spreadsheet ေပၚမွာ သိမ္းဆည္းထားတဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြကို အားထားရတဲ့အတြက္ update လုပ္ခ်င္ရင္ အင္တာနက္နဲ႔ ဆက္သြယ္ဖုိ႔ လုိပါမယ္။ ဂူဂဲလ္ကို သုံးတဲ့အတြက္ အခ်က္အလက္ေတြ အားလုံးကို ဂူဂဲလ္ရဲ႕ ဆာဗာေတြေပၚမွာ သိမ္းထားၿပီး ၿဖစ္မွာပါ။ သိပ္အေရးႀကီးၿပီး ထိခုိက္မခံတဲ႔ အခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ေတာ႔ ဒီ tool ကုိ မသုံးသင္႔ပါဘူး။ အခု ေဖာ္ျပထားတဲ႔ ဗီြဒီယုိ က ဒီဇယားေတြကို ဘယ္လိုထည္႔သြင္း သုံးရမယ္ဆုိတာကို လမ္းညႊန္ထားပါတယ္။

သိေကာင္းစရာမ်ား air Play Alliance မွ ဇူဇန္နား၀င္႔ (Zuzana Wienk) မွ ေဒသႏၱရအသုံး ေျပာင္းလဲျခင္းအေပၚ - "ဘယ္လုိ tools မ်ိဳးဟာ ကုိယ့္ႏုိင္ငံတြင္းနဲ႔ ေဒသအတြက္ အေကာင္းဆုံး ဆုိတာ သတိခ်ပ္ပါ။ ဆလုိဗက္ကီယားမွာ ေဒတာေဘ႔စ္ ေဆာက္ခဲ႔သလုိမ်ိဳးကို ပုိလန္မွာ ဖန္တီးလုိ႔ မရပါဘူး။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ ဆုိေတာ႔ သူတုိ႔မွာ ဒီလုိ အခ်က္အလက္ေတြကို သြားေရာက္ၾကည္႔ႏုိင္တဲ႔ အေျခအေန မရွိလုိ႔ပါပဲ။ ဥပမာ - ကၽမတုိ႔အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြကို လွဴဒါန္းမႈေတြနဲ႔ ျပည္သူကုိ ပံ႔ပုိးေပးမႈေတြကို ေဖာ္ျပေပးတဲ႔ ေဒတာေဘ႔စ္တခု ဖန္တီးလုိ႔ မရႏုိင္ပါဘူး။ သတင္း အခ်က္အလက္ လြတ္လပ္ခြင္႔ဟာလည္း တေဒသနဲ႔ တေဒသ မတူပါဘူး။"   လက္ခံၾကည္႔ရႈႏုိင္မႈအေပၚ Farmsubsidy.org က ဂ်က္ရဲ့ ေျပာျပခ်က္က - "ဘာကို ေတာင္းဆုိေနတာကို အေသအခ်ာ သိဖုိ႔က အလြန္ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒီသတင္း အခ်က္အလက္ေတြကို အစုိးရက ထိန္းသိမ္းထားတယ္ ဆုိတာ သိဖုိ႔လုိၿပီး ထိန္းသိမ္းထားတဲ႔ အခ်က္အလက္က ဘာလဲဆုိတာကို သုေတသနျပဳဖုိ႔ လုိအပ္ပါမယ္။ ဒီအေၾကာင္းေတြ ေျပာႏုိင္မယ္႔ အစိုးရ ၀န္ထမ္းေတြနဲ႔ မိတ္ျဖစ္ေဆြျဖစ္ ခင္မင္ေအာင္ ႀကိဳးစားသင္႔ၿပီး ဒီလုိ အခ်က္အလက္ကို ထိန္းသိမ္းႏုိင္ေအာင္ ဘယ္လုိ ဥပေဒမ်ိဳး လုိအပ္တယ္ ဆုိတာကို သိေအာင္ရွာေဖြပါ။"   အရင္းအျမစ္ ျပည္႔သိပ္က်ပ္ညပ္ျခင္း (crowd-sourcing) နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး Fair Play Alliance က ဇူဇန္နား၀င္႔ ေျပာၾကားခ်က္ - "ကၽမ အျမင္ကေတာ႔ လူေဘာင္ အဖြဲ႔အစည္းဟာ ပိုၿပီး ရင္းႏွီးေဖာ္ေရြတဲ႔ ပူးေပါင္းမႈေတြနဲ႔ တသီးတသန္႔ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ႔ လႈပ္ရွားမႈေတြဆီ ဦးတည္ေျပာင္းလဲလာေနပါၿပီ။ လူေတြ ကၽြမ္းက်င္မႈေတြ ပုိရွိလာၿပီး အျပန္အလွန္ ကူညီလာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကၽမတုိ႔အေနနဲ႔ ဒီအတြက္ ေနရာေပးဖုိ႔ လုိအပ္သလုိ အဲဒီ ေနရာလြတ္ေတြဟာ ဆြဲေဆာင္မႈ ရွိၿပီး ၿပည္သူဆီက အသိအမွတ္ျပဳေပးဖုိ႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ အသင္႔ေတာ္ဆုံးကေတာ႔ ကြန္ယက္ စာမ်က္မွာမ်ားေပၚက ေနရာလြတ္မ်ားပါပဲ။"